Informacje zawarte na mapach glebowo-rolniczych w skali 1: 5000 mogą być użyte do innych opracowań, takich jak mapy jakości i przydatności rolniczej gleb wykorzystywane w szacunku porównawczym gruntów w procesie scalenia. Celem opracowania był monograficzny przegląd literatury dotyczącej zastosowania funkcji rozmytych i analiz wielokryterialnych na potrzeby modelowania cyfrowych map glebowych oraz przedstawienie możliwości ich wykorzystania w warunkach polskich. Uzyskane wyniki wskazują, że istotne jest stworzenie systemu informacji geograficznej o glebach, zawierającego dane dotyczące kompleksów przydatności rolniczej i ich cech. Do opracowania systemu należy wykorzystać techniki cyfrowego modelowania gleb oparte na teorii zbiorów rozmytych i logice rozmytej, wprowadzić ciągłą klasyfikację kompleksów – co pozwoli na uwzględnienie płynnego charakteru zmian pokrywy glebowej w przestrzeni geograficznej i w przestrzeni atrybutów. Taki materiał wejściowy da podstawy do innych analiz – służących np. szacunkowi gruntów, w którym uwzględniana pewność danych pozwoli na otrzymywanie bardziej wiarygodnych wyników.

Streszczenie: Archiwizacja danych i ich późniejsze uaktualnianie wymagają tworzenia baz danych powiązanych z odpowiednimi podkładami mapowymi. Systemy Informacji Terenowej (SIT) charakteryzują opracowania w dużych skalach z wysokim stopniem szczegółowości. Wymogi te spełniają m.in. tereny parkowe. W artykule zaprezentowano zastosowanie SIT w tworzeniu baz dla wybranych parków miejskich w Bydgoszczy w celu inwentaryzacji ich drzewostanu. Utworzenie przestrzennej bazy danych wymagało wykonania wstępnych pomiarów sytuacyjnych oraz czynności związanych z ustaleniem gatunków drzew i z pomiarami dendrometrycznymi na terenach parków. Omówiono etapy tworzenia baz danych oraz scharakteryzowano wybrane parki i przedstawiono opracowane dla nich bazy. Przeprowadzone przykładowe analizy i końcowe podsumowanie potwierdzają przydatność realizacji opracowań tego typu.

Nasilające się współcześnie procesy urbanizacyjne prowadzą m.in. do zmian w strukturze funkcjonalnej terenów wiejskich. Na terenach tych, na podstawie analizy opracowań planistycznych sporządzanych w podczas miejscowego planowania przestrzennego, można zobserwować regularny przyrost powierzchni przeznaczanych na cele nierolnicze i nieleśne [Sobotka, Młynarczyk 2010]. Kosztem obszarów użytkowanych rolniczo wzrasta powierzchnia terenów zabudowanych oraz terenów leśnych. Zgodnie z zapisami ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne powinny być przeznaczane obszary nieproduktywne, a w przypadku ich braku – obszary o najmniejszej przydatności do celów rolniczych. Ze względu na ciągły wzrost powierzchni zabudowanych zmniejsza się powierzchnia terenów „najbardziej przydatnych do zabudowy”. W efekcie można zaobserwować proces wypierania funkcji rolniczej przez zabudowę mieszkaniową, usługową czy przemysłową. Dodatkowo ustawa o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 2009 r. zniosła obowiązek uzyskiwania zgody na zmianę przeznaczenia terenów na cele nierolnicze i nieleśne na obszarach administracyjnych miast. W artykule przedstawiono analizę wyników badań ankietowych przeprowadzonych dla gmin w Polsce pod kątem zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na inne cele. Badania obejmowały zmiany przeznaczenia dokonane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego w ustaleniach studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (wydane decyzje o warunkach zabudowych i zagospodarowania terenu). Badania, bazujące na wynikach ankiet „Planowanie przestrzenne w gminach” Głównego Urzędu Statystycznego, prezentują dynamiczny wzrost przypadków zmiany przeznaczenia terenów na cele nierolnicze i nieleśne w okresie 2004–2010.

SIP obejmuje proces pozyskiwania, przetwarzania i udostępniania danych dotyczących obiektów o charakterze przestrzennym. SIP w wersji najprostszej, jak i w wersji najbardziej rozbudowanej umożliwia sprawne zarządzanie przestrzenią, wspomaga procesy decyzyjne i podnosi efektywność działania. Biorąc pod uwagę szerokie spektrum zastosowań SIP, zauważamy, że jest on wykorzystywany przez wiele branż. Są to: planowanie przestrzenne, ochrona środowiska, kataster nieruchomości, infrastruktura techniczna, infrastruktura społeczna, gospodarka nieruchomościami, administracja i wiele innych dziedzin. Artykuł w pierwszej części przedstawia przegląd źródeł informacji o nieruchomościach, ich umiejscowienie w SIP. W dalszej części zaprezentowane zostanie spektrum zastosowań SIP na potrzeby gospodarki nieruchomościami na przykładzie systemu funkcjonującego w Zabrzu, który jest jednym z projektów z zakresu Społeczeństwa Informacyjnego, zrealizowanym w programie pn.: e-Zabrze Program budowy społeczeństwa informacyjnego miasta Zabrze.